( Bu yazı, Bozcaada’nın dergisi MENDİREK’in 16. sayısında yayınlanmıştır )
Aynı gökyüzü altında, birbirine uzak diyarlarda benzer kaygılarla aynı sorunlarla mücadele edenlerin hikayeleri, Çanakkale’nin dört tarafı sularla çevrili, bereketli bağlarının üzümü lezzetli, o bağları, kıyıları, kendine has yapısı bozulmasın diye çıkardığı kocaman #Bozcaadabizim sesini dünyaya duyuran Bozcaada’da perdeye yansımaya devam ediyor. Son üç yıldır adada sonbahar, Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali ( BIFED) ile başlıyor.
Bu yıl 12-16 Ekim tarihleri arasında düzenlenen BIFED’e 58 ülkeden 280 belgesel film başvurusu yapıldı. Festivalin gelenekselleşen “Fethi Kayaalp Büyük Ödülü” ana yarışma bölümünde 16, “Gaia Öğrenci Ödülleri” bölümünde 10 film gösterildi. Yarışma dışı bölümünde yer alan ekoloji temalı 32 filmle beraber Bozcaada’nın sokaklarında beş gün boyunca poyraz değil, film rüzgarları esti. Yaklaşık üç bin izleyicinin katıldığı festivalin kalbi, gösterim salonu olarak belirlenen Halk Eğitim Merkezi ve Salhaneydi.
Fotoğraf: BIFED Ekibi
Adaya adımını atanı festival ofisi olarak belirlenen Dantela’nın kapısının önünde festival ekibi ve Pakize karşıladı. Tasarımını Nilgün Akyol’un yaptığı bez çantasını alıp içine festival programını ve filmlerle ilgili detayların yer aldığı kitapçığı atan, adanın sokaklarına karıştı. Yaz mevsiminin geride kalmasıyla sokaklarının tenhalaşmasına, sessizliği kargaların ve tanıdık yüzlerle selamlaşmaların dağıtmasına aşina olan adanın nabzı, filmlere yetişmeye çalışanların telaşlı adımlarıyla hızlandı. Cafe Shalter’ın festival izleyicilerine sürpriz kahve ikramı, film aralarındaki sohbeti ve değerlendirmeleri tatlandırdı.
Teması ekoloji olan ve bu alandaki sanatsal üretimleri desteklemek, ödüllendirmek, ilham vermek, velgesel film yönetmenlerini, izleyicilerini, aktivistleri bir araya getirmek amacıyla başlayan, öte yandan kömürlü termik santrallerden nükleer santrallere, HES’lerden endüstriyel gıda üretimine, kentsel dönüşümden ağır sanayiye kadar doğayı talan eden, bir çevre felaketine ya da yaşam hakkı müdahalesine dönüşen her türlü girişime karşı yaşamdan yana duranlara umut vermek, hikayelerini birbirlerine aktararak kalabalık ve güçlü olduklarını hissettirmek, ilham vermek, değiştirmek niyetlerini de taşıyan BIFED, baskılara ve sansüre karşı “özgür” olduğunu da vurguladı. Çevre belgeselleri alanında uluslararası bir ağ olan Green Film Network‘e ilk yılında kabul edilen BIFED’in en büyük destekçisi ise Bozcaada halkı ve esnafı.
Türkiye, İsviçre, Yunanistan, Meksika, Fransa, Brezilya, ABD gibi farklı ülkelerden finale taşınan belgesellerde kömür, enerji santralleri, madenler, çöp, köye dönüş, küresel ısınma, yerli halkların yok oluşu, göç ve mülteciler konuları öne çıktı. BIFED panaroma ve yarışma bölümü için seçtiği filmlerle, Yırca’dan Cerattepe’ye, Çanakkale’den Zonguldak’a, Gerze’ye ülkedeki çevre mücadelesini de selamladı. Yönetmenliğini Umut Vedat‘ın yaptığı, ülkenin dört bir yanında yapılan ve planlanan termik sanreallere karşı halk direnişini konu alan “Kara Atlas” adlı belgesel ve yönetmenliğini Metin Kaya‘nın yönettiği, kamerasını Zonguldak’taki kaçak madenlerin hikayesine tutan Soluk, festivalin finalde yarışan Türkiye yapımlarıydı. Kaz Dağları’nda altın madenlerine, termik santrallere ve çevre talanına karşı mücadele eden aktivistler de kalabalık bir ekiple festivale katılarak film aralarına kendi hikayelerini kattı.
Festivalin açılışında da ödül töreninde de konuşma yapan festival Başkanı Bozcaada Belediye Başkanı Dr. Hakan Can Yılmaz, “Küçük gösterim salonları, sınırlı bütçesi, yürekli organizasyon ekibiyle bu festival beklentilerin çok üzerinde bir beğeni ve ilgi topladı. Adaya çok yakıştı. Ülkemizdeki kültür sanat faaliyetleri üzerindeki baskı ve sansür tehdidine rağmen bu festivalin en önemli ve en değerli kısmı tamamen bağımsız olmasıdır.” dedi. Festival Yönetmeni Petra Holzer Özgüven ise konuşmasının başında rüzgar tanrılarının bu yıl festivalin yüzüne güldüğünü söyleyerek güzel bir ada sonbaharında umudu ve dayanışmayı canlı tutan filmleri hep beraber izlemekten duydukları mutluluğu dile getirdi. BIFED’in ekibinin, jüri üyelerinin ve yerel destekçilerinin çoğunun kadın olduğuna da dikkat çeken Petra Holzer Özgüven, “Hakikati arayan belgesel yönetmenleri ve sizler gibi izleyiciler oldukça, bu festival daha uzun yıllar devam edecektir.” dedi. Festival Koordinatörü Ethem Özgüven, her yıl olduğu gibi festival ekibinde yer alan öğrencileri ve emeği geçenleri sahneye davet etti. BIFED’in katılımcılarını içine alan samimiyetine, sadece izlenen değil hissedilen de bir festival olduğunu hatırlatan alkışlar devam ederken, festival boyunca ekibi yalnız bırakmayan ve gösterimleri kaçırmayan Pakize‘ye de teşekkür edildi.
Fotoğraf: BIFED Ekibi
Ödül töreninin ertesi günü adaya veda etme vakti geldiğinde mutlu bir yorgunlukla misafirlerini geçirmek için koştururken ses kayıt cihazını uzattığımız Petra Holzer Özgüven, üçüncü BIFED‘i MENDİREK için değerlendirdi: “Bütün bit yıl festival için emek veriyor ve izleyicilerle birlikte bekliyoruz. Bu yıl salonlar çok doluydu. Ben yaptığım işi ulaştırdım hissiyle bu durum yönetmenleri mutlu ediyor. Seyirci ve ada halkı da yönetmenlerle buluşmaktan, festivali adada izliyor olmaktan mutlu oluyor. Küçük bir ekiple, ada halkının dayanışmasıyla, dünyanın her yerinde benzer yöntemlerle direnişi yıkmaya çalışan sisteme karşı umut veren bir festival yaşıyoruz. “
Festival Yönetmeni Petra Holzer Özgüven’le
BIFED’in bende kalan fotoğrafıysa, adaya veda etmeden önce vapurun kalkış vaktini beklerken filmleri birlikte izlediğimiz dostlarımız ve festivalde tanıştığımız yönetmen arkadaşlarımızla birlikte karavan ve motorlara atlayıp kendimizi Beylik Koyu yolunda bulduğumuz andı. Kimimiz karayan oturan gemiye tırmandı, yönetmenler mesleki refleksle o anları kayda aldı, biz de ada rüzgarının taşıdığı kokuları ve dalgaların sesini içimize çeke çeke, rüzgar tanrısına teşekkür ettik lezzetlendirdiği şaraplarla birlikte… Adımlarımızı ve sesimizi bıraktık o koya, bir ay sonra #bozcaadabizim hissinin, sesinin çığlığa dönüşecek bir hikaye daha yazacağını bilmiyorduk daha..
Fotoğraf: Mustafa Dermanlı
Festivalde ödül alan filmler, yönetmenleri ve çevrildiği ülkeler:
1.: İyi Şeyler Bekler, PhieAmbo, Danimarka
2.: Güneşin Düştüğü Gün, Aya Domenig, İsviçre – Finlandiya
- Endişe İçin Kelime Yok, RunarJarleWiik, Norveç – Tayland – Myanmar
Mansiyon: Soluk, Metin Kaya, Türkiye
Mansiyon: Gölün Kızı, ErnestoCabellos, Peru
Gaia Öğrenci Ödülleri
- Arlette. Cesaret Bir Kastır, FlorianHoffman, İsviçre – Almanya
Mansiyon: Kıllıt, Zeynep Altay, Türkiye
Güneşin Enerjisi 